Amerikalı doktorlar Covid-19 ile enfekte olmuş hastaların yüzde 40’ından fazlasının nörolojik belirtiler gösterdiğini, bunların yüzde 30’undan fazlasında ise bozulmuş bilişe sahip olduğu buldu. Araştırmaya göre Covid-19 atlatmış dünyadaki yaklaşık 27 milyon insanda kalıcı beyin hasarı yani nörolojik sonuçlar ortaya çıkabilir.
Yeni coronavirüs salgını dünyada savaşlardaki kadar çok insanın hayatına mal oldu. Çoğunlukla bu ölümlerin sebebi Covid-19’un neden olduğu akciğer sorunları. Bunun yanında yeni coronavirüsün farklı etkileri olduğunu artık biliyoruz ve her geçen gün başka etkileri olduğunu da öğreniyoruz.
Amerika’da bir tıp merkezindeki doktorlar Covid-19 ile enfekte olmuş 509 hastayı inceledi. Araştırmada enfeksiyon başlangıcında hastaların 215’inde nörolojik belirtiler görülürken bu sayı hastaneye yatışta 319’a çıktı. Hastalığın seyri sırasında da hastaların 419’unda nörolojik belirtilere rastlandı.
Nörolojik belirtiler sadece ruhsal anlamda yıkıma sebep olmakla kalmaz ölüme bile yol açabilir. Yapılan araştırma bu açıdan endişe uyandırıcı. Zira araştırmaya göre Covid-19 atlatmış dünyadaki yaklaşık 27 milyon insanda nörolojik sonuçlar ortaya çıkabilir. Enfeksiyondan kurtulanların çoğunda meydana gelen, hafif olarak sınıflandırılsa da ciddiye alınması gereken beyin hasarına dair kanıtlar artıyor. Sonuçta beyinde oluşabilecek hasaralar ince bilişsel, davranışsal ve psikolojik sorunlara neden olur.
Belirti görülmese de beyin hasarı oluşabiliyor
Covid-19 enfeksiyonunun beyne nasıl zarar verdiğine gelecek olursak; doğrudan ensefalit yani beyin iltihabı yoluyla bunu yapar. Sonuçları da yıkıcı olabilir.
İngiltere’de beyin iltihabı yaşayan 12 hasta üzerinde yapılan bir çalışmada, hastalardan yalnızca birinin tam olarak iyileştiği görüldü. 10 hasta kısmi olarak iyileşti ve bir hasta da hayatını kaybetti. Ayrıca bu çalışmada Covid-19’lu bazı hastaların felç geçirdiği sonucu ortaya çıktı.
|
KISA BİR BİLGİ Covid-19 enfeksiyonu felç riski için oldukça önemli bir faktör. 70 yaş üzerindekilerde yeni coronavirüse bağlı inme riski oldukça yüksek olsa da, gençlerde de tipik grip virüslerine oranla yeni coronavirüs nedeniyle felç geçirme olasılığı yedi kat daha fazla. Finlandiya’da Covid-19’a bağlı sebepler nedeniyle hayatını kaybedenlerden alınan otopsi verileri beyin hasarının bir diğer önemli nedeninin oksijen yetersizliği olduğunu gösterdi. Öte yandan bu sonuçlarla birlikte endişe verici bir keşif yapıldı: Otopsisi yapılan hastaların çoğu enfeksiyon sırasında herhangi bir beyin hasarı belirtisi göstermedi ancak hepsinde beyin hasarı saptandı. |
Yoğun bakımda kalmak beyin hasarı riskini arttırıyor
Covid-19 enfeksiyonu nedeniyle yoğun bakımda yatan ve hayatta kalanların yüzde 30’undan fazlasında, orta dereceli travmatik beyin hasarı olanlarla karşılaştırılabilecek kadar derin bilişsel bozukluk görülüyor. Bilişsel bozukluklar, okuduğunu anlamada, konuşmada, hesap yapmada ve günlük rutinleri devam ettirmede zorluklara neden olabilir.
Yoğun bakımda kalan hastalarda yaygın olarak görülen uzun vadeli psikolojik etkiler anksiyete, depresyon ve travma sonrası stres bozukluğu olarak karşımıza çıkıyor. Covid-19 kaynaklı nedenlerle yoğun bakımda kalan hastalarda da aynı psikolojik etkileri görmeyi bekleyebiliriz.
Enfekte olan herkeste beyin hasarı oluşma ihtimali var
Buraya kadar Covid-19’un ensefalit, felç ve oksijen yetersizliği nedeniyle beyin hasarına neden olabileceğini gördük. Ayrıca hastaların yoğun bakımda kalmaları gerektiğinde beyin hasarının meydana gelme olasılığının arttığını da söylemek mümkün.
Peki, Covid-19’u asemptomatik olarak yaşayanlar için beyin hasarı olasılığı geçerli mi? Bu soruya cevap arayan bir grup Çinli doktor Covid-19 enfeksiyonundan iyileşen 29 kişiyi inceledi. Sonuçta bu kişilerde sürekli dikkatin bozulduğu görüldü.
Araştırmacılara göre bunun nedeni inflamatuar sebeplere bağlı olabilir. Ancak Covid-19 ile enfekte olmuş hastaların gizli felç veya oksijen yetersizliği nedeniyle beyin hasarı yaşaması da olası.
Gizli inmeler sanılandan daha fazla meydana geliyor ve hem büyük inmeler hem de bunama için risk faktörü oluşturuyor. Ayrıca gizli inmeler beynin beyaz bölgesini etkiler yani beyin bölümlerinin birbiriyle iletişim kurmasını sağlayan beyin hücreleri arasındaki bağlantıyı. Bu bağlantı noktaları zarar gördüğünde dikkat bozukluğu ortaya çıkar.
Covid-19 atlatmış ve günlük hayatına sıkıntı çekmeden ya da hafif etkiler ile devam eden birçok kişi olsa da hala enfekte olmamış ve ileride bu tarz ciddi problemleri yaşayabilecek daha çok kişi var. Covid-19’dan kurtulanların gelecekte nasıl problemlerle karşılaşacağını henüz bilmiyoruz.
Kısacası önlem almaktan vazgeçmeyin…
|
Covid-19 hastalarında en sık görülen nörolojik bulgular
|
-Kas ağrıları %45
Konuyla ilgili farklı bir yazıya burayı tıklayarak ulaşabilirsiniz.
www.sabah.com.tr’de orjinalini bulabileceğiniz bu yazıya buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.