Covid-19’un öksürük, ateş, nefes darlığı, koku-tat alma duyusunda kayıp, ishal, bulantı-kusma gibi belirtileri uzun süredir biliniyor. Bunların yanında diğer viral hastalıklarda olduğu gibi coronavirüs enfeksiyonunda da deri belirtileri görülebiliyor. Bir çalışmaya göre hastaların yüzde 20’sinde deri belirtileri ortaya çıkıyor.
Çin’den başlayarak kısa bir süre içerisinde tüm dünyayı esir alan coronavirüs hakkında bilgilerimiz gün geçtikçe artmaya devam ediyor. Bulaşma yolu olarak hızlı ve kontrolü zor olan, solunum yolu ile bulaşan bir virüs ve oldukça bulaşıcı.
Virüs, damlacık yoluyla (hastalıklı kişilerin öksürmesi, burun akıntısı, konuşması ile) veya virüs bulunan yüzeylere temas yoluyla insanlara bulaşıyor. Virüs vücuda girdikten sonra 14 gün içinde hastalık belirtileri başlıyor. Ancak virüsü alan herkeste hastalık belirtileri görülmeyebilir. Bu durum asemptomatik olarak adlandırılmaktadır.
Şimdiye kadar virüsün öksürük, ateş, nefes darlığı, halsizlik gibi yaygın bulgularının yanında, koku tat alma duyusunda kayıp, ishal, bulantı-kusma gibi sindirim yolu rahatsızlıkları, gözlerde konjonktivit (iltihaplanma), baş ağrısı, baş dönmesi, sersemlik, dengesizlik gibi nörolojik bulgularının olduğu da saptandı. Ciddi vakalarda ise zatürre, ağır akut solunum yolu enfeksiyonu, böbrek yetmezliği gelişmekte ve hatta ölüm ile sonuçlanabilmekte.
Cildinizdeki belirtileri gözlemleyin
Diğer viral hastalıklarda olduğu gibi Coronavirüs enfeksiyonunda da deri belirtileri görülebiliyor. Çoğunlukla derideki belirtiler hastalık başladıktan sonra ortaya çıkıyor. İtalya’dan yayımlanan bir çalışma hastaların yüzde 20’sinde deri belirtilerinin olduğunu ortaya koyuyor. Covid-19 ile bağlantılı deri problemleri farklı şekillerde kendini gösterebiliyor.
Ürtiker (Kurdeşen): Tüm vücutta yaygın, kaşıntılı, kırmızı/ beyaz renkte deriden kabarık şişlikler şeklinde ortaya çıkabilir. Bölgesel olduğu gibi yaygın da olabilir. Çok kaşıntılıdır. 24 saatten az bir sürede söner, fakat akabinde tekrar çıkar. Eğer ateşle beraber kurdeşen varsa Covid-19 açısından dikkatli olmalısınız.
Kızarıklıklar: Tüm vücutta yaygın ya da bölgesel olarak görülebilir. Uzun süre devam edebilen pembe-kırmızımsı döküntülerin Covid-19 ile ilişkili olması ihtimalini göz ardı etmeyin.
Chilblain (Yalancı soğuk yanığı): Tıpkı kış aylarında karşılaşılan soğuk yanığı gibi yalancı soğuk yanığı da el ve ayak parmaklarının uçlarında kırmızı ya da mor renkte döküntülere sebep olur. Ayrıca Covid-19’un neden olduğu deri bulguları arasında da görülebilir.
Parmak uçlarında kangrenler: Hastalıkta tromboz/emboli denilen pıhtı ve pıhtı atmalarından dolayı uçlarda doku nekrozları, kangrenler görülebilir. Yer yer ülser ve siyah kabuklu yaralar gelişir. Bu problem farklı nedenlerden kaynaklanabileceği gibi Covid-19 de bu probleme sebep olabilir.
Su toplayan kabarcıklar: Covid-19, vücutta suçiçeği benzeri kabarcıklar, kızarıklık ya da sivilce benzeri belirtiler ortaya çıkarabilir.
Ateş ve öksürük varsa dikkat
Sadece bu belirtilerin bir kısmına sahipseniz endişeye kapılmayın. Ancak beraberinde özellikle ateş, öksürük gibi belirtiler varsa doktora danışmanızda fayda var.
Öte yandan coronavirüse karşı el hijyeninin önemini biliyoruz. Ancak yanlış el yıkamaya bağlı egzama, alerjik kontakt dermatit, deride çatlaklar ve yaralar gibi cilt lezyonlarında bu süreçte artış var. Bu belirtiler dikkate alınmalı. Çünkü gerekli tedavi uygulanmazsa kişi ellerini yıkmayı reddetmeye başlar. Bu da kesinlikle istenilen bir davranış değil.
Bu deri bulguları dışında Covid-19 ile bağlantılı olarak vaskülit, eritema multiforme, akut hemorajik ödem, Kawasaki hastalığı benzeri döküntüler, venöz tromboemboli gibi birçok hastalık da ortaya çıkabiliyor. Sonuç olarak, coronavirüs çok çeşitli deri döküntüsüne neden olabilir. Bu pandemi sürecinde deri döküntüsü probleminiz varsa taşıyıcı, semptomlu ya da semptomsuz coronavirüs hastası olabilirsiniz. Bu sebeple Covid-19 hastalık bulgularınız olsun ya da olmasın, pandemi sürecinde ortaya çıkan her deri bulgusunda Covid-19’u aklınızda bulundurun. Covid-19’un ilk bulgusu deri döküntüsü de olabilir. Deri döküntüsü şikayetiniz varsa ateş, öksürük gibi ana bulgular olmasa bile PCR tetkiki yaptırın.
Cilt sağlığını korumak için neler yapabiliriz?
Sık el yıkama; dünya çapında yaşanan coronavirüs salgınında bireysel olarak alabileceğimiz önemli, kolay ve etkili önlemlerden biri. Ancak gereksiz veya yanlış yıkamak ellere daha çok zarar verir. Derinin kuruyup, çatlamasına, egzamalar oluşmasına sebebiyet vererek elleri virüs ve diğer enfeksiyonlara karşı daha duyarlı hale getirir.
Yanlış ve gereksiz el yıkamak cildin koruyucu yağ tabakasına zarar verir ve incelmesine neden olur. Bunu önlemek için koruyucu etkili kremler ile cildinizi nemlendirin. Kullandığınız kremlerin hyaluronik asit, seramid, dexpanthenol gibi koruyucu maddeleri içerdiğine emin olun. Kullandığınız sabun ve nemlendiricilerde boya ve parfüm bulunmayan ürünleri tercih edin.
Özellikle alerjik veya kuru bir cildiniz ya da atopik egzamanız varsa sık el yıkamaya bağlı kuruluk ve egzamalar daha çok görülebilir. Bu tarz problemleriniz varsa koruyucu krem kullanmanızı önemle tavsiye ederim.
Konuyla ilgili farklı bir yazıya burayı tıklayarak ulaşabilirsiniz.