Gebelikte Boşaltım Yolu Sorunları

Bu yazımızda sitemizin yazarlarından Prof. Dr. Gazi Yıldırım, Gebelikte boşaltım yolu sorunları ile ilgili merak edilenleri cevapladı.

GEBELİKDE İDRAR KAÇIRMA

Neden

İdrar kaçırma idrarın kontrolsüz olarak dışarı çıkması şeklinde tariflenebilir. Gebelik ve gebelik dışı idrar kaçırmalar temelde ya idrar çıkışını kontrol eden kas demetlerinin iyi çalışmamasınaa bağlı olarak öksürüp hapşırmakla ya da idrar torbasının aşırı  irritasyonuna bağlı olarak sıkışma hissi ile birlikte tuvalete yetişme ihtiyacının ön planda olduğu şekilde gözlenebilir.

Nasıl Gelişir?

Gebelikde kan hacminin artması ve buna bağlı böbreklerden süzülen kan miktarının artması nedeniyle saatlik idrar yapımı artar. Ancak gebe rahmi ile idrar torbası arasındaki yakın komşuluk nedeniyle rahim mesaneye yukardan bastırır: gebelik haftası attıkça idrar torbası da yukarı doğru çekilir. Bu gibi idrar torbası konumunun değiştiği durumlarda idrarın tam olarak boşaltılamamasına bağlı olarak idrar yolu enfeksiyonları daha sık görülmektedir. İdrar yolu enfeksiyonları mesane iç duvarını olumsuz etkileyerek mesane kaslarının istemsiz kasılmasına ve ani sıkışma hissi ile birlikde idrar tutulmasının kontrol edilememesi ile birlikde idrar kaçırmaya neden olur. Bazen mesanenin büyüyen rahim ile birlikte yukarı asılması idrar çıkışını kontrol eden kasların dizilimini etkileyebileceğinden etkili kasılmayı önleyerek öksürük hapşırık gibi karın içi basıncının arttığı durumlarda idrar kaçışına sebep olabilir. Daha önceden normal doğum yapmış  veya aşırı kilolu bayanlar, kas rahatsızlığı olanlar,  sık idrar yolu enfeksiyonu olan gebelerde de idrar kaçırma daha sık görülür. Gebeliğin ileri haftalarında ise artık bebek doğum kanalına girmeye başladığından idrar torbasına bası yapar, idrar torbası kapasitesi azalır. Sık idrara çıkma ve idrar kaçırma görülür.

Öneriler

Böyle bir durum varlığı aslında çoğu zaman hekimden gizlenir. Çünkü idrar kaçırma toplumda ayıp olarak değerlendirilir ve çoğu hasta idrar kaçırdığını söylemek istemez. Ancak gebelikde karşılaşılan bu durum risk faktörleri ortadan kaldırıldığında çoğu zaman düzelmektedir. Basit bir idrar yolu enfeksiyonunun tedavisi çoğu irritasyona bağlı sıkışma hissini ve idrar kaçırma durumunu önleyebilmektedir. Çoğu gebe bu tür enfeksiyonların tedavisinde ilaç kullanmak istememektedir. Oysa bilinmelidir ki idrar yolu enfeksiyonu olduğu halde tedavi edilmezse erken doğum riski olabilmektedir. Lokal enfeksiyonlar rahim içeriğini ve fetal yapıları etkileyebilecek derecede ciddi bir hal alabilirler. Hatta ileri haftalarda amniyotik suyu gelmeye başlayan gebeler bunu farketmeyip idrar kaçırdıklarını zannedebilirler ve bu nedenle fetal yapıların enfeksiyonu ile birlikde istenmeyen erken doğumlar gözlenebilir. Gebelerin bu nedenle bu sorunlarını hekimleri ile birlikde tartışmaları ve önlemler almaları gerekmektedir.

GEBELİKDE KABIZLIK

Neden

Gebelik kadının yapısının değiştiği yeni bir ortamın kurulduğu bir sistem olarak düşünülmelidir. Bu değişiklikler içerisinde kabızlık çoğu gebede sıkça karşılaşılan durumlardan birisidir. Temelinde değişen hormonal  denge , tüketilen besinlerin değişmesi ya da  kullanılan ilaçlar olabilir.

Nasıl Gelişir

Gebelikde artan progesteron hormonu düz kas üzerinde rahatlatıcı, kasılmayı önleyici etkiye sahiptir. Bu nedenle düz kas hücrelerinden oluşan içi boşluklu organlarda örneğin barsaklar, safra kesesi, idrar taşıyan kanallar gibi yapılarda gevşeme söz konusudur. Kabızlıkla ilgili olarak gevşeyen ve hareketi azalan barsaklarda dışkı daha uzun süre kalır. Bu artan süre nedeniyle içerisindeki su miktarı vucuda geri emildiğinden kıvamı sertleşir ve atılması zorlaşır. Kullanılan bazı vitamin ve demir ilaçları barsak sistemi üzerine kabızlığı artırıcı etki gösterebilirler.

Öneriler

Gebeler bol su içmelidirler. Bu altın kuraldır. Su alımının artmasıyla hem barsak hareketleri artar hem de dışkı içeriğinin yumuşaması sağlanır. Aşırı kabızlık durumunda ise dışkı yumuşatıcı ilaçlar ya da lavmanlar gebeliğe zararı olmadan güvenle kullanılabilirler. Bol sebze, meyve, lifli gıda tüketimi de barsak hareketlerini artırarak kabızlığı önleyecektir.

GEBEDE HEMOROİT

Neden

Kilolu olmak , kabızlık ve buna bağlı ıkınmalar, gebelik haftasının büyümesiyle karın iç basıncının artması, çoğul gebelikler, damar sisteminin hormonlar etkisiyle genişleyip akımlarının azalması gibi durumlar hemoroid oluşumunu artırırlar.

Nasıl Gelişir

Değişen gebelik fizyolojisi nedeniyle düz kas içeren barsak dokusu gibi damar dokusunda da genişlemeler ve gevşemeler olmaktadır. Artan kan miktarı , karın içi basıncın artması ve kabızlığa bağlı aşırı ıkınma gibi durumlarda makat çevresi damarlarda genişlemeler oluşarak hemoroid oluşur.

Öneriler

Yumuşak gıdalar ile beslenme, kabızlığın önlenmesi, gaita yumuşatıcılar hemoroid oluşumunu önleyebilirler. Hemoroidler bazen içlerindeki kanın pıhtılaşması ile ağrı oluşumuna yol açabilirler. Gerekli olgularda cerrahi müdehale önerilebilir. Oturma  banyoları hemoroid sancısını azaltabilir.