Pandemi sürecinde ‘zorunlu olmadıkça hastaneye gitmeyin’ uyarısını sık sık yineledik. Tıbbı bakım alması gerekenler de hastaneye gitmemeye, kontrollerini ve tedavilerini aksatmaya başladı. Yani Mart ayından bu yana mevcut ya da yeni başlayan hastalığın ilerleyebileceği beş ayı oldu.
Covid-19 salgını hayatımıza girdiğinde sağlık alanında bir kaos oluştu. Bazı hastaneler sadece Covid-19 vakalarına bakan pandemi hastanelerine dönüştü ve birçok poliklinik ya bir süreliğine kapandı ya da taşındı.
Bu süreçte ‘zorunlu olmadıkça hastaneye gitmeyin’ uyarısını sık sık yineledik. Tabi bu uyarı coronavirüs korkusuyla birleşince durum biraz kontrolden çıktı. Tıbbı bakım alması gerekenler de hastaneye gitmemeye, kontrollerini ve tedavilerini aksatmaya başladı. Bu bir noktaya kadar anlaşılır bir durum ancak bazı hastalıklara karşı riskli durumda olanların düzenli sağlık taramalarından geçmesi de çok önemli.
Düzenli kontrole gidenlerin sayısı az
Prevention, HealthyWoman ve GCI Health 3 bin kadın üzerinde pandemi sırasında tıbbi bakım hizmetlerine ulaşım isteği konusunda bir anket yaptı. Ankete katılan kadınların yüzde 57’si Mart ayından bu yana en az bir kez tıbbi bakım hizmeti aldıklarını söyledi. Katılımcıların yüzde 14’ü bu süreçte salgın konusunda endişeli olduğu için randevusunu iptal etti ve yüzde 18’inin randevuları ise kurumlarca iptal edildi.
Kadınlar üzerinde yapılan bu anketten çıkan sonuçlar aslında pek de iç açıcı değil. Çünkü pandemi olsun ya da olmasın, hayatı tehdit eden hastalıklar için düzenli olarak kontrole giden kadınların sayısı oldukça az. Bu ankette, kadınların sadece yüzde 24’ünün düzenli olarak mamografi çektirdiği, yüzde 18’inin rahim ağzı kanseri kontrolü yaptırdığı, yüzde 20’sinin kalp hastalıklarına karşı kontrole gittiği ve yüzde 13’ünün cilt kanseri için tarandığı sonucu ortaya çıktı.
Erken teşhis için düzenli tıbbi bakım şart
Özellikle ailede görülen hastalıklara karşı belli bir yaşın üzerindekilerin düzenli olarak önleyici bakım hizmeti almaları hayati önem taşır. Erken teşhis hem hastalığın ilerlemesini önler hem de tedaviyi kolaylaştırır. Ancak erken teşhis için yapılması gereken düzenli hastane ziyaretleri Covid-19 salgını hayatımıza girmeden önce de düşüktü.
Pandemi, hem rutin kontrollerin hem de mevcut hastalık tedavilerinin aksamasına neden oldu. Farklı bir açıdan bakarsak bu şu anlama geliyor; Mart ayından bu yana hastalığın ilerleyebileceği beş ayı oldu.
Bazı araştırmalar salgının ilk aylarında potansiyel olarak tedavi edilebilir kanserlerin büyük oranda kaçırılmış olabileceğini gösteriyor. Amerika’da 190’dan fazla hastanede yapılan bir çalışmaya göre, karantina uygulamaları başladığında meme, kolon ve rahim ağzı kanseri için yapılan taramalar yüzde 94 oranında düştü. Ağustos ayında Oncology dergisinde yayımlanan bir araştırmaya göre ise Mart ve Nisan aylarında teşhis edilen yeni kanser vakaları yüze 46 azaldı.
Bu oranlar artık daha az kişinin kanser olduğu anlamına gelmiyor, daha fazla kişinin erken teşhis ve tedavi şansını kaçırdığı anlamına geliyor.
Sağlık durumunuzu bilin
Tüm bunların yanında sağlık durumunuzu bilmeniz önemli. Bağışıklık sistemi zayıf olanların Covid-19’a yakalanmaları durumunda ciddi sonuçları olabileceğini biliyoruz.
Covid-19’a karşı risk altında olan; obezite, tip-2 diyabet, koah ve kroner arter gibi hastalığı bulunanlar sağlık durumlarını kontrol altında tutmalı. Ayrıca coronavirüse karşı yeterli önlemleri alabilmek için herhangi bir hastalığınızın olup olmadığını da bilmeniz gerekir.
Kadınların daha fazla desteğe ihtiyacı var
Covid-19’la birlikte bilim-kurgu filmlerinden çıkıp hayatımızın bir parçası olan sosyal izolasyon, karantina gibi uygulamalar ve ekonomik problemler nedeniyle akıl sağlığı sorunlarının artması da bu dönemde normal kabul ediliyor. 300 binden fazla Amerikalı üzerinde yapılan bir araştırma Mart ve Nisan aylarında, insanların depresyon ve anksiyete belirtilerine sahip olma olasılıklarının geçen yılın aynı dönemine göre daha fazla olduğunu buldu.
Yeni okul sezonuyla birlikte ebeveynler arasında daha fazla endişe ve stres görülebilir. Zihinsel sağlık da en az fiziksel sağlık kadar önemli ve kontrol altında tutulmalı. Bu dönemde özellikle kadınların erkeklere göre daha fazla desteğe ihtiyacı var.
Vücudu sağlıklı tutan aktivitelerin birçoğu endişe ve stresi azaltmaya da yardımcı oluyor. Coronavirüs gibi kontrolünüz dışında olan şeyler için endişelenmek yerine aktiviteler yaparak ya da hobiler edinerek vücudunuzun ve zihninizin kontrolünü elinizde tutabilirsiniz. Bunlar bir aşı bulunana kadar süreci atlatmanıza yardımcı olabilir.
Konuyla ilgili farklı bir yazıya burayı tıklayarak ulaşabilirsiniz.
www.sabah.com.tr’de orjinalini bulabileceğiniz bu yazıya buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.