Son haftalarda nereye gitsem hep aynı sorular: ‘Coronavirüs Türkiye’ye geldi mi? Ya bana da bulaşırsa? Ne yapmam lazım?’ Oysa gripten daha tehlikeli değil coronavirüs. O yüzden yeni coronavirüsü (COVID-19) daha iyi tanımanın faydalı olacağını düşündüm.
Coronavirüs, önce adını ve hemen ardından ışık hızıyla tüm dünyaya yayıldığını duyurdu. Özellikle ortaya çıktığı Çin’i hazırlıksız yakaladı. Aylar içinde yüzlerce kişi hayatını kaybetti. Dünya bu ‘yeni coronavirüs’ tehlikesine karşı bazı önlemler aldı; şüpheli kişiler hatta bölgeler karantinaya alındı, sınırlarda, havaalanlarında sıkı kontroller yapıldı, hatta bazı ülkeler seyahat etmeyi bile yasakladı. Ancak virüs o kadar hızlı yayıldı ki alınan önlemler yetersiz kaldı.
‘Bize de virüs gelmesin, aman dikkat edelim corona var, maskesiz dışarı çıkmayalım’ gibi endişeleri bir kenara bırakın. Evet, çok hızlı yayıldığı ve ‘yeni’ bir virüs olduğu için korkutucu gelebilir. Paniğe gerek yok, alabileceğiniz bazı önlemler yeni coronavirüsten korunmanızı sağlayabilir. Önlem almak için de bu virüsü iyice tanımak gerekir.
Nasıl bulaşır?
Hastalık kişiden kişiye yayılıyor. 2 metreden daha yakınınızda bulunan enfekte biri hapşırık ya da öksürük yoluyla virüsü size bulaştırabilir. Virüsün size geçmesi için kişinin yüzünüze karşı hapşırmasına da gerek yok üstelik. Hapşırık ve öksürük yoluyla havaya virüs dolu damlacıklar yayılır ve bu damlacıklar ağız, burun ya da gözlere inebilir.
|
Bu virüsten korunmak için yapılabilecek en iyi şey maruz kalmaktan kaçınmaktır. -Hasta insanlardan uzak durmak, -Ağız, burun ve gözlere elimizi sürmekten kaçınmak -Hasta hissedildiğinde evde kalmak, -Öksürük veya hapşırık sırasında mendil kullanmak ve mendili hemen çöpe atmak, -Evde sık temas edilen yüzeyleri temiz tutmak, -Elbette en önemlisi de elleri sık sık ve en az 20 saniye sabun ve ılık suyla yıkamak. Bunların yanı sıra maske kullanımı virüsün bulaşmasını önlemez. Maskeyi enfekte kişiler virüsü yaymamak için kullanmalı. |
Hasta olmayan biri virüsü yayabilir mi?
Hep bir kişinin hastayken başkalarına hastalık bulaştırdığını düşünürüz. Gerçek şu ki, bir kişi belirgin bir şekilde hasta olmasa da virüsü yayabilir. Özellikle yeni coronovirüs için bunu söylemek mümkün, çünkü bu virüs kuluçka döneminde de yayılabiliyor. Tabi şunu da eklemekte fayda var, virüsün temel olarak bu şekilde yayıldığı düşünülmüyor.
Enfekte yüzeylere dokunarak virüs kapabilir miyiz?
Coronovirüs’ün sadece havada uçuşan virüs dolu damlacıklarla yayıldığını söylemek pek doğru olmaz. Üzerinde virüs bulunan herhangi bir yüzeye dokunup, ardından ağız burun veya gözlere dokunmak virüsün bulaşmasına neden olabilir. Ancak bunun da yayılmanın ana sebebi olduğu söylenemez.
Coronavirüs belirtileri neler?
Yeni coronavirüsün dikkat edilmesi gereken özelliklerinden biri, belirtilerin enfekte olunduktan yaklaşık 2 hafta sonra ortaya çıkmaya başlamasıdır. Ateş, öksürük ve nefes darlığı şeklinde kendini göstermeye başlar.
Enfekte olduğunuzu düşünüyorsanız…
Coronavirüs olduğu bilinen biriyle yakın temasta bulunmuş, virüsün yaygın olduğu bir bölgede yaşıyor veya böyle bir bölgeye seyahat etmiş iseniz ve öksürük, ateş, solunum yolları rahatsızlıkları gibi belirtiler yaşıyorsanız hemen bir sağlık kuruluşuna başvurmalısınız. Temasta bulunduğunuz kişiler ve seyahatleriniz hakkında da görevlileri bilgilendirmeyi unutmayın.
Hastalığın evinizdeki ve çevrenizdeki insanlara yayılmasını önlemek için tıbbi yardım almak dışında evden çıkmayın, kendinizi belirli bir odada izole edin. Mutlaka maske kullanın. Evinizdeki diğer insanlar ve evcil hayvanlarla temas etmeyin, varsa ayrı bir banyo kullanın ve mümkün olduğunca mutfağı kullanmayın. Bulunduğunuz odanın ve temas ettiğiniz eşyaların düzenli olarak temizlenmesini sağlayın.
Tedavisi ne?
Yeni coronovirüs hastalığını önlemek için bir aşı maalesef ki yok. Tabi çalışmaları göz ardı etmeyelim. Bilim insanları koruyucu aşı üzerinde çalışıyor ve belki de yakın zamanda hazır hale gelecek. Yeni coronavirüs için belirli bir tedavi de bulunmuyor. Virüse maruz kalan kişilere belirtilerini hafifletmek için destekleyici bakım tedavisi uygulanıyor.
Konuyla ilgili farklı bir yazıya burayı tıklayarak ulaşabilirsiniz.
www.sabah.com.tr’de orjinalini bulabileceğiniz bu yazıya buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.